22-23 maart 1621 -›

Wil je meer weten over de vlucht van Hugo de Groot, klik dan hier voor het Hugo de Groot Pad.

Hugo de Groot stapt uit de boekenkist, waarin hij zojuist is ontkomen uit Slot Loevestein. Voorstelling door L. Ricquier in 1884.
Hugo de Groot stapt uit de boekenkist, waarin hij zojuist is ontkomen uit Slot Loevestein. Voorstelling door L. Ricquier in 1884.
De ontsnapping in de boekenkist is in Nederland een van de tophits uit de Vaderlandse Geschiedenis. Hierboven een beeldverhaal voor jong en oud uit de 19e eeuw. Hieronder hetzelfde verhaal op locatie nagespeeld in een filmpje van de 21e-eeuwse Schooltelevisie.
De ontsnapping in de boekenkist is in Nederland een van de tophits uit de Vaderlandse Geschiedenis. Hierboven een beeldverhaal voor jong en oud uit de 19e eeuw. Hieronder hetzelfde verhaal op locatie nagespeeld in een filmpje van de 21e-eeuwse Schooltelevisie.

Hugo de Groot (Tilburg -› Antwerpen)

Als metselaer verkleedt om hem weg te helpen
“Na veel dolens quam men ten vier uuren omtrent het vallen van den avont te Waelwyk, daer de Heer de Groot terstont van een der gebannen Remonstrantsche Predikanten wierdt gekent. Twee uuren bleef hij hier vertoeven, en wat gegeten hebbbende liet hy den Metselaer straks een kar op Antwerpen huuren. Doch vrezende, dat de Voerman mogelyk ergens aen merken zoude dat hy geen Metselaer was, en dat het bekent maken van zulke gedachten zou mogen strekken om hem onderwege naerder te ontdekken, zocht dit voor te komen en den Karreman met eenig vooroordeel in te nemen. Hy liet hem door den metselaer diets maken, dat de man, die hy voeren zoude, een bankeroettier was, die men zoo verkleedt had om hem weg te helpen.” Uit: ‘Historie van het leven des Heeren Huig de Groot’ door C. Brandt en A. van Cattenburgh (1727).

​ Overnachting in herberg ‘De Zwaan’ blijkt fabeltje ​

-› -› -› Het is en blijft een ijzersterk verhaal: Hugo de Groot die zijn kwelgeest Prins Maurits te slim af is door in de boekenkist Loevestein te ontvluchten, en vermomd als metselaar naar het veilige Antwerpen te reizen.

De voormalige herberg De Zwaan, waar Hugo de Groot zou hebben overnacht.
De voormalige herberg De Zwaan, waar Hugo de Groot zou hebben overnacht.

In Baarle Nassau/Baarle Hertog weten ze er alles van, want op de vluchtroute zou hij daar in herberg De Zwaan in Loveren hebben overnacht. Daar is weliswaar geen hard bewijs van, maar het wordt al van generatie op generatie zo doorverteld.

De Baarlese heemkundige pater Eduard Loffeld publiceerde in 1973 een serie van drie artikelen in het huis-aan-huis-blad ‘Ons weekblad’, waarin hij inging op de vermoedelijke vluchtroute en op het verhaal van de overnachting in Loveren. Ook hij kon geen hard bewijs vinden, maar als je je met de beschikbare gegevens de vlucht voorstelde, was het toch heel waarschijnlijk dat het klopte, zo luidde zijn conclusie. Sindsdien werd het verhaal nog serieuzer genomen dan daarvoor. Er kwam een bord bij de voormalige herberg De Zwaan waarop de vermoedelijke logeerpartij van Hugo de Groot werd vermeld.

Nog wat later promoveerde het verhaal zelfs tot erkende historie, want sinds 2008 is het bijgezet in de vaderlandse geschiedeniscanon. In de Bosatlas die aan de canon is gewijd is een kaartje van de vluchtroute volgens de theorie van Loffeld opgenomen, en bij Loveren staat de tekst ‘vermoedelijke overnachtingsplaats: Herberg de Zwaan’.

 

Jammer alleen dat het niet klopt. De reconstructie van de vlucht die we voor het Marikenpad en het Hugo de Groot Pad hebben gemaakt toont glashelder aan dat Hugo de Groot inderdaad reisde via de route Tilburg, Loveren bij Baarle, Hoogstraten. Maar hij heeft zeker niet in Loveren overnacht. Hugo en de voerman hebben die hele nacht met paard en wagen voortgesjokt zonder een bed te zien. Alleen op die manier konden ze de volgende middag rond half één in Antwerpen arriveren.

Het is maar goed dat de voormalige herberg De Zwaan nog een tweede attractie heeft, die wel schijnt te kloppen: het pand staat half op Nederlands, half op Belgisch grondgebied. De grens, die ter plaatse gemarkeerd is, loopt dwars door de voordeur. Toch nog een reden om in de oude pleisterplaats Loveren even halt te houden.